ه. آیین تنتره
تنتره، از نحله های متأثر از فرهنگ هندویی است که دارای قدمت تاریخی بلندی نیز هست و در داخل هند پیروان گسترده ای دارد. تنتره از شاخه های مکاتب عرفانی و رازآلود هندی است که آدمی را به بهره گیری از همه جنبه های وجودی خویش فرا می خواند. در این مکتب انسان می تواند از تمام توان مادی و معنوی به ویژه امکانات جسمی و مادی برای کمال و تعالی استفاده کند. این روش متکی بر تجربیات شخصی است و به شدت از انزوا و گوشه گیری پرهیز دارد و معتقد است باید از تمام لذات مادی هم بهره جست. در آموزه های تنتره، از نفی دنیا و لذایذ آن خبری نیست؛ بلکه انسان باید از آن ها برای خصوصیات عالی انسانی بهره گیرد.
کتاب مقدس تنتره کامه سوتره است. بر اساس آموزه های این کتاب که بیشتر به صورت تمثیل و داستان بیان شده است، می توان گفت: سیستم تنتره معتقد است که جهان از قطب های متضاد تشکیل شده است؛ مانند سرد و گرم، سخت و نرم، متحرک و ثابت، سفید و سیاه. میان دو قطب متضاد طبعاً کنش و واکنش هایی صورت می گیرد و این فرآیند کشف و شناخت آن منشأ تحرک و تعالی می گردد. آیین تنتره دو قطب مهم از نظر انرژی کیهانی را "شیوا" و "شکتی" می نامد.
بر اساس سیستم تانتریک این تضاد در انسان هم وجود دارد. نیروی شیوا در مرد و نیروی شکتی در زن ظهور می کند. بنابراین عالم کیهانی هم بر اساس جنسیت اداره می شود. در متون "هاتا یوگا" دو نیروی بزرگ که کاملاً جنبه جنسیتی دارد مطرح شده است. یکی به نام "آیدا" که نیروی فکری یا هوشیاری یا منفی یا نیروی مؤنث است و دیگری نیروی "پینگالا" یا نیروی حیات یا نیروی جسمی، مثبت یا نیروی مذکر است. اتحادی که بین این دو نیرو ایجاد می شود عملکرد روحی دارد و تنها این اتحاد، حقیقی است. انسان می تواند این هوشیاری کلی را بیدار کند.
تجربه ای که پیش روی انسان است این که وقتی سوییچ عمل می کند، دو سیستم مثبت و منفی با هم یکی می شوند و در نتیجه چراغ روشن می شود. همانند این حالت، مواجهه دو نیروی شکتی و شیوا یا آیدا و پینگالا است. هرگاه اتحاد رخ دهد انفجاری حاصل می شود که بر اثر آن انرژی ایجاد شده موجب فعال شدن چاکرای آجنا می شود. تانتریک این حالت را "رقص شیوا" می نامد.
آیین تانتریک مقام زن را از مرد بالاتر می داند. البته مراد برتری اجتماعی نیست، بلکه تنها حالت روحانی و سطح آگاهی بالاتری برای زن قائل است؛ زیرا:
اولاً، بیداری نیروی روحی یعنی کندالینی در بدن زن زودتر پدیدار می شود؛ ثانیاً وقتی که مرد به عمیق ترین لایه های ذهنی می رود و برمی گردد، قادر نیست تمامی تجارب خود را به یاد آورد، اما این اتفاق برای زن می افتد. یعنی زنان در یادآوری عمیق ترین لایه ها توانایی خاصی دارند؛ ثالثاً، حالات و تجارب بیرونی زن مانند علاقه به زیبایی و همدردی، بیشتر از مرد است. این نشان می دهد که بیداری و آگاهی باطنی او هم سطح بالاتری دارد؛ رابعاً، زن همیشه انتقال دهنده اصلی انرژی است، اما مرد تنها یک رابط است. به تعبیری شکتی (زن) خالق و شیوا (مرد) رابط است؛ بنابراین در هند در مراسم دینی معمولاً زنان فرمان می دهند.
با تمریناتی می توان نیروی کندالینی را فعال ساخت و آن را به بالا و به سمت مرکز انرژی بدن هدایت کرد. این امر باعث خودشناسی و رهایی می شود. کندالینی به معنای حوض انرژی است که به آن قدرت مار هم گفته می شود؛ زیرا به صورت مار در کنار ستون فقرات به صورت حلقوی قرار دارد و معمولاً خفته است. آیین تانتریک معتقد است می توان قدرت این مار را بیدار کرد تا به تدریج به سمت بالا کشیده شود و به بالاترین مرکز انرژی یا چاکرا برسد.
پیروان تنتره برای کسب تعالی به یک سلسله تمرین ها روی می آورند که عمدتاً به صورت دسته جمعی انجام می شود؛ از قبیل انجام تمرین های یوگا، خواندن اذکار مقدس، خوردن گوشت، تشریفات نوشیدن شراب، استفاده از برخی مواد نیروزا و برگزاری مراسم آمیزش جنسی به صورت دسته جمعی.
در عرفان های هندی معمولاً جسم بزرگ ترین مانع برای صعود معنوی است؛ آیین تانتریک جسم را تا حد پرستش بالا برده، آن را به معبد مبدل ساخته است. نزد آنها جسم دارای امکانات بسیار گسترده ای است که می تواند منشأ نیروهای معجزه آسا و آرام بخش و نیز سعادت ازلی بشود. مهم این که اساس آیین تانتریک بر اتحاد دو جنس بشر است و تنها از این اتحاد است که تکامل و سعادت حاصل می شود. تنتره به معنای تار و پود است و بر اساس عقیده مفسران، تار و پود به معنای پیوستگی و درهم تنیدگی دو عنصر زن و مرد در کل هستی است.
جالب آن که این ایده در امریکا طرفداران بسیاری یافته و زمینه ساز سوءاستفاده های فراوانی شده است. از دل این اعتقاد مجاز بودن شراب، مواد مخدر، مواد نیروزا، مواد توهم زا و دیگر فسادهای اخلاقی سر برآورده است.
